Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde; ortaöğretim kurumlarının yeniden yapılandığı 1890’lı yıllarda Vali Hasan Paşa tarafından Fiskayası’nda temeli atılan Ziya Gökalp Lisesi, “Diyarbekir İdâdîsi” adı altında 1893 yılında eğitim ve öğretime başlamıştır. 1898 tarihine kadar 5 yıllık olan idâdî, bu tarihte, teşkilatı genişletilerek 7 yıla çıkarılmış olup, 7 yıllık idâdî hâli uzun sürmemiştir. 1901 yılında tekrar 5 yıla indirilen okul, 1910 yılında yeniden 7 yıla çıkarılmıştır. 1913 yılında idâdî teşkilatının kaldırılması üzerine tam devreli sultânî haline getirilen okul, I. Dünya Savaşı sırasında öğrencilerinin askere alınmasından dolayı ikinci devresi (lise kısmı) kaldırılmış, 1921-1922 yılında kapatılan lise kısmı yeniden açılmıştır. 1925 yılında görülen lüzum üzerine lise kısmı tekrar kaldırılmış ve ortaokul yapılmış son olarak da Şubat 1932’de tekrar lise haline dönüştürülmüştür.

1945-1946 yıllarında yapımına başlanan 1948-1949 yıllarında eğitim ve öğretime geçen bugünkü okul binasının tamamlanmasıyla günümüzdeki yerine taşınmıştır. O yıllarda Diyarbakır Lisesi olarak bilinen okulun adı, 1953 yılında “Ziya Gökalp Lisesi” adını almıştır. 1990-1991 eğitim öğretim yılında ise okulun ortaokul kısmı kapatılarak, müstakil liseye daha sonra ise Anadolu lisesine dönüştürülmüştür.

Ziya Gökalp Lisesi yıllar içerisinde birçok ünlü devlet adamı, siyasetçi ve akademisyeni mezun etmiştir.

ZİYA GÖKALP LİSESİ MARŞI