TARİHÎ 100 LİSE (İNTERAKTİF HARİTA)

 

Harf inkılabının kabulünden önce 1926 yılında kurulan okul, o dönemdeki okuma yazma seferberliği çerçevesinde okuma yazmanın gelişmesine büyük katkısı olmuştur.

O dönemlerde okulda kültürel etkinliklere ve sanat etkinliklerine büyük önem verilmiştir. 1930-1931 eğitim ve öğretim yılında müzik korosu oluşturularak İstiklal Marşı’mızın piyano eşliğinde okutulmasına başlanmıştır. Ayrıca çeşitli tiyatro gösterileri düzenlenmiş, bunun yanında spor alanında dereceler yapılarak okula kazandırılmıştır.

Üç katlı bu taş bina son dönem Osmanlı mimarisinin dikkate değer bir yadigârıdır. Kapısının üstünde eski harfli bir kitâbe bulunmaktadır. Tarih beytinin ikinci mısrasındaki noktalı harfler ebced hesabına vurulduğunda 1342 rakamı çıkmaktadır. Bu tarih beyti Aksaray Mutasarrıfı (Vali) Abdullah Sabri Karter Bey tarafından yazılmıştır. Kitâbesine göre burası M. 1926-H. 1342 yılında İdâdî (ortaokul) Mektebi olarak yapılmıştır. Okulun inşâsına Mutasarrıf Sabri Bey’in büyük gayretleriyle başlanmıştır. Cumhuriyet rejimi devrinde mutasarrıflarla idare edilen sancaklar il yapılmıştır. Bunun üzerine Abdullah Sabri Karter Bey Aksaray’ın ilk valisi olmuştur. Bina tamamlanmak üzere iken kendisi Edirne Valiliğine tayin edilmiştir. Kendisinden sonra gelecek olan valinin bu binayı hükûmet konağına tahsis edebileceği endişesi ile hemen idâdî (ortaokul) öğrencilerini bu binaya taşıtmıştır.

Okul binasında bulunan saçaklarının altları kûfi harflerle yazılı sabit levhalarla süslenmiştir. Mutasarruf Abdullah Sabri Bey tarafından hazırlanan kitabe şöyledir:

 

Didim tarih-i cevherdâr Sabrî Hak’ka minnetle

Yapıldı Aksaray şehrinde idâdî metanetle

 

 

1958 yılında ortaokul sınıflarının yanında lise sınıfları da açılarak, Aksaray Ortaokulu olan ismi Aksaray Lisesi olarak değiştirilmiştir. 1958-1960 yıllarında binanın bahçesine dönemin kaymakamı ve Okul Aile Birliği’nin destekleriyle üç katlı bir pansiyon binası yaptırılmıştır. Ancak öğrenci sayısının her yıl artması neticesinde pansiyon binasının odalarından da sınıf olarak faydalanılmış ve 1970 yılına kadar pansiyon kapalı kalmıştır. 1970 yılından itibaren pansiyon binası yeniden öğrencilerin hizmetine sunulmuştur. Bugün bu binada İl Millî Eğitim Müdürlüğü bulunmaktadır.

1970-1971 eğitim ve öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı ve Okul Aile Birliği iş birliğinde yeni bir ortaokul binası yaptırılmış ve lise, ortaokuldan ayrılarak öğretimine müstakil devam etmiştir. Ayrıca 1966 yılında tarihi lise binasının zemin katına, öğretmenlerin çalışmalarıyla tiyatro ve resim odası ile sanat galerisi ilave edilmiştir. Son zamanlarda yapılan onarım ve restorasyon sayesinde şehrin en ihtişamlı binalarından birisi olmuştur. Artan öğrenci sayısı sonucunda binanın ihtiyacı karşılayamaması üzerine 1977 yılında 12 derslikli ek binası yapılmıştır. Günümüzde Aksaray Lisesi olarak kullanılan tarihi bina Cumhuriyet Döneminin Aksaray’daki ilk mimari eserlerinden bir tanesidir. Açılışında idâdî olarak tasarlanmasına rağmen ilkokul, ortaokul ve lise olarak hizmet vermiştir. Aksaray’ın köklü bir eğitim kurumudur. Aksaray Lisesi gerek Aksaray halkına gerekse Anadolu’nun farklı şehirlerinden gelen öğrencilere eğitim vermiştir. Aksaray şehrine yerleştirilen mübadil ailelerin çocuklarına eğitim veren Aksaray Lisesi mevcut arşiv kaynakları doğrultusunda tarihsel gelişiminde ve okulun ilk idarecileri ile okuldan mezun olarak gerek akademik dünyada gerekse Türk siyasi hayatında önemli yer edinmiş şahsiyetleri mezun etmiştir.